آثار و فواید نماز

“من با خدا رابطه خوبی دارم، نماز مهم نیست!!!”

نماز چه فوایدی دارد و چه تاثیری بر زندگی ما می گذارد؟

نماز این عبادت بی‌بدیل، آثار و برکات بی‌شماری در ابعاد وجودی انسان دارد.

 آثار روحی و روانی نماز:

برطرف‌کننده‌ی اضطراب همیشه اضطراب یکی از بزرگ‌ترین بلاهای زندگی انسان بوده و هست. عوارض ناشی از آن در زندگی فردی و اجتماعی کاملاً محسوس است. خداوند متعال در قرآن کریم درمان تمام نگرانی‌ها و رسیدن به آرامش را یاد خدا معرفی می‌کند؛ آن‌جا که می‌فرماید:

«الا بذکر الله تطمئن القلوب».

نماز یاد خداست که احیاگر دل و درون است و باعث رفع نگرانی‌ها می‌شود؛ چون عامل اضطراب درون چند مسأله است که عبارتنداز:

✅احساس پوچی و بی‌هدفی در زندگی

✅آینده‌ی مبهم و تاریک

✅نگرانی به دلیل دریافت نکردن پاداش

پرورش دهنده ی تفکّر و صفای درون

اضطراب فکری و تنش روانی از بیماری‌های مهلکی است که سلامت بشر قرن حاضر را تهدید می‌کند.

یک روان‌شناس معروف به نام ویلیم مولتون مارسلون در مجلّه‌ای می‌گوید: اکثریّت مردم از حیث قدرت تمرکز حواس در ارتباط با مسایلی که تصمیم‌گیری در ارتباط با آن به عهده‌ی آنان نهاده شده است، عاجز هستند و همین موجب سرگردانی آنان می‌شود؛ در حالی که عقل انسان اگر تمرکز قوی و شدید نسبت به امری پیداکند، به صورت یک ابزار جبران‌کننده، ایفای نقش خواهد نمود.

اگر انسان حضور قلب و توجّه در نماز را به خوبی درک کرده باشد، توان آن را پیدا می‌کند که در یک لحظه، تمام قوای ذهنی خود را متوجّه یک چیز کند و در نماز این تمرین را بارها انجام داده است.

 سبب حقیقی ترین وجدها و لذّت‌ها

در آن هنگام که اطمینان ما به غیرخدا از حد می‌گذرد وکشتیبان وجودمان به جای پیش‌روی به سوی ساحل نجات از روی عمد و یا خطا خود را به گرداب‌های نابودی می‌افکند و به غم و اندوه گرفتار می‌کند، تنها یاد خداست که این تیرگی را به نور و صفا مبدّل می‌سازد، عبادت و نیایش اوست که چراغ راه انسان شده و او را نجات می‌دهد. 

عبادت و پرستش ریشه در فطرت انسان دارد و فطری بودن پرستش، پاسخی است به نیاز و خواست بشر.

جامعه‌ای که در آن حضور و نظارت الهی درک شود، به سوی سعادت و رستگاری پیش خواهد رفت.

آثار تربیتی ـ روان‌شناختی نماز

برطرف‌کننده‌ی تکبّر

تکبّر یکی از بیماری‌های روحی و اخلاقی است که آثار زیان‌باری در پی دارد، تکبّر در برابر خداوند یعنی این که انسان ضعیف ادّعای الوهیت کند و مردم را به بندگی و اطاعت خود وا ‌‌فرا‌ خواند.

کسی که روزی پنج بار با نهایت خضوع و خشوع در برابر پروردگار خود می‌ایستد و در هر نماز چندین بار به رکوع و سجود می‌رود و اظهار بندگی و تواضع می‌کند، نه تنها در مقابل خدا، بلکه در مقابل بندگان هم تکبّر نمی‌ورزد.

رافع غفلت

طبیعت زندگی دنیا غفلت است و گاهی انسان را چنان به خود مشغول می‌سازد که همه چیز را فراموش می‌کند، حتّی خویشتن خویش را.

نماز فرصت بسیار خوبی برای بازنگری اعمال و بازیافتن خویش و نجات ازچنگال اهریمن غفلت است.

احیاگر فضیلت‌ها

ادای نماز با شرایطی که شرع مقدّس بیان فرموده، باعث زنده شدن خصلت‌ها و فضیلت‌های انسانی می‌شود و انسان را به سوی تربیت عالی بشر رهنمون می‌گردد.

باعث روشنی دل

نماز معراج مؤمن است و این عروج نه در فضای باز آسمان، بلکه در فضای معنویّت و بندگی و برای رسیدن به قرب پروردگار و آرامش کامل است، وقتی چنین شد، باعث شکفتگی و طراوت وجود و روشنی دل انسان می‌شود و نور الهی در درون انسان حلول می‌کند.

الکسیس کارل می‌گوید: نیایش در روح و جسم تأثیر می‌گذارد و احساس اخلاقی واحساس عرفانی را توأماً تقویت می‌کند، در

چهره‌ی کسانی که به نیایش می‌پردازند، حسّ وظیفه‌شناسی، قلّت حسد و شرارت، حسّ نیکی و خیر‌خواهی نسبت به دیگران خوانده می‌شود.

نیایش خصایص خود را با علامت بسیار مشخّص و منحصر به فردی نشان می‌دهد، صفای دل، متانت رفتار، انبساط خاطر، شادی بی‌دغدغه،آمادگی برای پذیرش حق و راضی بودن به رضای پروردگار…..

موجب امید و نشاط

انسان در زندگی روزمرّه‌ی خود اگر بخواهد با روانی شاداب و روحیه‌ای بالا با مشکلات زندگی مواجه شود، ایمان به خدا و راز و نیاز با او به انسان امید و توان می‌دهد و انسان احساس می‌کند که به پناهگاه مطمئن و با قدرتی متکّی است، از این‌رو احساس نشاط و توانمندی می‌کند، اگر ارتباط با منبع عظمت و رحمت قطع گردد، احساس دلتنگی و نگرانی در او ایجاد می‌شود و به بیماری روانی گرفتار می‌آید.

کلید سعادت و خوشبختی

عالی‌ترین و ارزشمندترین کمالی که در زندگی معنوی انسان مطرح است، قرب به خدا و رسیدن به جوار ملکوتی اوست، انسان‌های وارسته هدفی والاتر از تقرّب به خدا را جست‌و‌جو نمی‌کنند؛ زیرا تقرّب به خداوند، سعادت و خوشبختی واقعی انسان را در ‌بر دارد.

 آثار معنوی نماز:

انسان به هنگام نماز، دست از مادّیات می‌شوید و با لباسی پاکیزه و دلی آرام و قلبی مطمئن به پیشگاه خدا روی می‌آورد و از خدا یاری می‌خواهد که به راه راست هدایتش کند.

انسان وقتی متوجّه باشد که ذکر خدا باعث آمرزش گناهان می‌شود، اضطرابش کاهش یافته و به رحمت خدا امیدوار می‌گردد.

شیطان انسان را از اطاعت پروردگار به اطاعت خود می‌خواند؛ امّا نماز، آنان را به فطرت اصلی‌شان سوق می‌دهد ودر قلعه‌ی امن الهی قرار می‌دهد و از تیرهای زهرآلود شیطان محافظت می‌کند؛ از این رو، نماز موجب افسردگی شیطان است.

دور کردن شیطان یعنی قرار گرفتن در حریم امن الهی و آرام گرفتن به یاد و ذکر خدای سبحان.

رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: «تا زمانی که فرزندان آدمی بر نمازهای پنج‌گانه مواظبت دارند، شیطان پیوسته از آنان دور می‌شود، پس آن‌گاه که نماز را تباه گردانند و حقّ آن را ادا نکنند، جرأت و جسارت شیطان بر آنان زیاد می‌گردد و آنان را به گناهان بزرگ می‌اندازد». 

 آثار بهداشتی نماز: بهداشت عمومی بدن: صحّت نماز به پاک نگه داشتن بدن، لباس، جای نماز و پرهیز از نجاسات مشروط است. همه‌ی این‌ها موجب زدودن میکروب‌ها و آلودگی‌ها از محیط زندگی و حفظ بهداشت جسمانی می‌شود.آماده شدن برای نماز، با وضو آغاز می‌شود؛ امّا قبل از آن پاک کردن اعضا و حذف موانع از آن‌ها لازم است. به این ترتیب اعمال وضو بر اندام‌های عاری از آلودگی انجام خواهد شد و همه‌ی این‌ها باعث پاکی و بهداشت عمومی بدن خواهند بود. تسریع در درمان بیماری نماز و عبادت آثار درمانی ویژه‌ای دارد و باعث برطرف شدن بیماری ها و تسریع در درمان می‌شود. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «نماز شب بخوانید که دافع بیماری از بدن است و سنّت و روش پیامبرتان است». نیایش در همان حال که آرامش را پدید آورده است، به‌طور کامل و صحیح در فعّالیّت‌های مغزی انسان یک نوع شکفتگی و انبساط باطنی به وجود می‌آورد. تحقیقات تجربی زیادی که در این زمینه انجام شده، گویای این مدّعاست. شریل و لارسون در چند پژوهش که روی افراد آسیب‌دیده از سوختگی انجام دادند، دریافتند که درمان‌های مذهبی و تحکیم باور به خداوند، در بهبودی سریع بیماری نقش زیادی دارد.

 آثار اجتماعی نماز: استحکام خانواده: یکی از عوامل دوام و استحکام خانواده این است که اعضای آن اهل فسق و فجور نباشند و پاکدامنی پیشه کنند؛ زیرا فجور بنیان خانواده را سست می‌کند و استحکام آن را در هم می‌شکند. (معارج21،29) ریشه‌کن شدن فساد: بیش‌تر مفاسد فردی و اجتماعی، از بی‌نمازی، فقدان نیایش و خدا‌فراموشی سرچشمه می‌گیرد؛

«انّ الصَّلوه تَنها عَنِ الفَحشاء وَالمُنکَر»

جامعه‌ای که در آن فرهنگ نماز و تقیّد به نماز جایگاه ویژه‌ای داشته باشد، از گزند حوادث دور خواهد ماند و آرام و با‌نشاط به‌پیش خواهد رفت. آرامش افراد جامعه: اضطراب و نگرانی در مسیر رشد و حرکت انسان، از موانع بزرگ ادامه‌ی حیات آرام و آرامش، گمشده و آرزوی بشر در هر زمانی بوده که انسان برای رسیدن به آن تلاش زیادی مبذول داشته است.