ارتباط موثر؛ فنون مذاکره
معجزه کلمات در روابط خانوادگی
معجزه كلمات در خانواده و روابط خانوادگی
در ارتباط بين دو انسان، واژه ها و كلمات گاهي نقش سازنده يا مخرب دارند. بعضي از كلمات روح انساني را خراش مي دهند و موجب شيارها و زخمهايي در دل انسان مي گردند. اين زخمها گاهي كاري تر از زخم شمشير و ماندگارتر از آن است و همواره مثل خوره روح آدمي را مي خورد و منجر به بيماريهاي عميق رواني مي گردد. كلمات و جملات ناسالم موجب ارتباط ناسالم و كلمات خوب و شاد موجب ارتباط سالم مي گردد.
گاهي كلمات ناسالم به طور ناخودآگاه در گفتار متداول والدين پيامدهاي نامناسب و پيامدهاي مخربي به بار خواهد آورد و سبب تضعيف و تحقير شخصيت و آزرده شدن روح يكديگر مي گردد.
اظهارنظرها و كلمات ناهنجاري كه در برخوردهاي ارتباطي روزانه والدين رد و بدل مي شود عزت نفس آنان را جريحه دار مي سازد و تهديدي براي ارتباط سالم خود و فرزندانشان خواهد بود. غرولندهاي مادر به دنبال پدر يا بالعكس در حضور فرزندان نيز آثار بسيار ناگواري در شبكه ارتباطي خانواده به وجود خواهد آورد.
✅به بخشی از آیات کلام الله مجید در این مورد دقت کنید:
| إنكم مؤاخذون باقوالكم فلا تقولوا الا خيراً
« البته شما مورد گفتارتان مورد مواخذه قرار مي گيريد پس نگويد مگر سخن خير و نيكي را .» |
مشكل عمده ما اين است كه از مهارتهاي ارتباطي سالم بي بهره ايم. بيشتر اعضاي خانواده ها در جامعه ما اكثراً انسانهاي مومن، متدين و وفادار به يكديگرند؛ ولي متاسفانه در ايجاد ارتباطي سالم و شاد با هم، به خصوص از زماني كه صاحب فرزند مي شوند، بي بهره اند.
اختلالات ارتباطي بين زن و شوهر در ساير اعضاي شبكه ارتباطي سرايت كرده و آثار تخريبي در روابط فرزندان با ساير افراد خانواده و اجتماع به جاي مي گذارد. ما به ظاهر ارتباط خود را به وسيله كلمات و جملات اظهار مي داريم و گفتن كلمات و رد و بدل كردن جملات را به طور روزمره امري ساده و طبيعي مي انگاريم و خيلي راحت واژه ها را پشت سر هم از دهان خارج مي كنيم و توجهي نداريم كه اين كلمات، چه تاثير هيجان انگيزي – هر چند ظاهراً نامحسوس – در روح و روان ديگري به جاي خواهد گذاشت.
همين سخنان روزمره است كه رابطه بين زن و شوهر را تيره و تار و يا صميمي و شاد مي كند، به عبارت ديگر، ارتباط را عميق تر كرده و يا موجب تنفر و گسيختگي آن مي شود. در هر صورت، ما موقعي شاد، سرحال و سعادتمنديم كه بتوانيم ارتباطي سالم و صحيح برقرار نماييم و از اين ارتباط، هم خداوند راضي باشد و هم ما لذت ببريم.
خداوند زبان را وسيله اي براي بيان كلمات طيب و طاهر، كه موجب تخليه احساسات، كاهش دشواريها، برقراري ارتباط سالم، تعالي روح و رستگاري انسان مي گردد، قرار داده است. كلمات را نبايد ساده فرض كرد، اينها جزء عمل انسان هستند كه درباره آنها انسان مورد محاسبه و مواخذه قرار خواهد گرفت:
| ما يلفظ من قولٍ الا لديه رقيب عتيدٌ .
« انسان هيچ سخني نمي گويد ، مگر اينكه در كنار او مراقبي – از طرف خداوند – حاضر است.» |
? ما وقتي بايد خود را ارزيابي كنيم و در كسب ارتباطي سالم موفق بدانيم كه دچار خشم مي شويم، با كساني كه از دست شما عصباني و خشمگين هستند چگونه سخن مي گوييد؟
? يا مواقعي كه انتقادي به شما وارد مي سازند، چگونه برخورد مي كنيد؟
? وقتي همسرتان به سخنان شما گوش نمي دهد چه مي گوييد و چه مي كنيد؟
? وقتي كه شما زير بار فشار اقتصادي قرار گرفته ايد و يا غم و اندوه و رنجش خاطري براي شما فراهم شده است چه عكس العملي را از خود نشان مي دهد و چه مي گوييد؟
? در حالي كه خسته و كوفته و با فشار روحي كه بر شما وارد آمده است از سر كار، به منزل برمي گرديد و با مشكلات مترقبه در خانه مواجه مي شويد، چه مي كنيد و چه مي گوييد؟
?اين گفتگوها را خداوند مي شنود:
| قد سمع الله قول التي تجادلك في زوجها و تشتكي الي الله و الله يسمع تحاوركما ان الله سميع بصيرُ. «خدا سخن زني را كه درباره شوهرش با تو گفتگو مي كند و به سوي خدا شكوه مي كند، شنيد و خدا گفت و گوي شما را مي شنود ، زيرا شنوا و بيناست.» |
اگر ما بتوانيم در اين گونه مواقع، بر اسب سركش غضب افسار بزنيم و خود را كنترل و يا حداقل سكوت كنيم و يا كلماتي را به زبان بياوريم كه احساسات طرف مقابل را جريحه دار كند. ابراز محبت هاي قلبي و احترام به شخصيت همسر و گفتگوهاي مسرت بخش، موجب علاقمندي زن به زندگي مشترك در پرتو ارزشهاي والاي اخلاقي و معنوي خواهد شد. چرا كه در اين بناي استوار و مقدس خانواده، زن از شوهر تعهدي محكم و استوار گرفته است:
| … وَ أَخذن منكم ميثاقاً غليظاً « و زنان از شما عهد و پيماني محكم گرفته اند.» |
در اين ارتباط ، مرد نقش و مسئوليتي بارزتر به عهده دارد؛ چرا كه قوام دهنده بناي مقدس زندگي خانواده است:
| الرجال قوامون علي النساء بما فضل الله بعضهم علي بعضٍ و بما انفقوا من اموالهم ؛ «مردان قوام دهنده و عهده دار كارهاي زنان اند. به آن جهت كه خداوند بعضي را بر بعضي برتري داده و از آن جهت كه از اموال خود نفقه مي دهند. |
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله با كرامت و بزرگواري در بذل عواطف و احترام، روابطي گرم و صميمانه و محيطي سرشار از اميد و اطمينان به وجود مي آورند و مي فرمايند : ✅خيركم خيركم لإهله و انا خيركم لاهلي ….
?«بهترين شما كسي است كه براي خانواده اش بهتر است و من از همه شما براي خانواده ام بهترم.»
✅فالصالحات قانتاتٌ حافظاتٌ للغيبِ بما حفظ اللهُ.
? «پس زنان شايسته فروتناني تابع هستند كه در غياب همسر خود، اسرار او را در برابر حقوقي كه خداوند قرار داده، حفظ مي نمايند.»
