ارتباط چیست؟

اینکه ارتباط چیست و شامل چه موارد و مقوله هایی می وشد مبحثی است که بار ها و بارها در هزاران رسانه ی مجازی و فیزیکی آنها را دیده و خوانده و شنیده ایم، اما در اینجا و در این مقاله به مواردی اشاره شده که شاید کمتر جایی آن را شنیده و یا دیده باشید. ارتباطات دربرگيرنده‌ی انتقال معاني نيستند، فقط پيام‌ها قابل انتقال هستند و معني در خود پيام نيست؛ بلكه در استفاده‌كننده از پيام است. ارتباط بين دو فرد به شش نگرش وابسته است: نگرش ما در رابطه با خودمان  نگرش ما در رابطه با ديگري  فكر مي‌كنيم ديگري چه نظري نسبت به ما دارد.  نگرش طرف مقابل درباره‌ی خودش نگرش ديگري نسبت به ما  اعتقاد ديگري نسبت به اين كه ما به او چگونه مي‌نگريم.

تمرين: زماني كه با يك غريبه، دوست يا همكار روبرو مي‌شويد و يا وقتي با نظرات كسي مخالفيد، چه افكاري از ذهن شما مي‌گذرد؟ ✅ چه فرضياتي را مي‌سازيد و چه  انتظاراتي داريد؟ ✅ تجارب قبلي شما در آن‌چه كه مي‌شنويد، چه تأثيري دارند؟ مهارت‌هاي كلّي ارتباط اولين اثرارتباط با ديگران تحت تأثير قرار دادن آن‌هاست. براي اين كار، چند مهارت كلّي مطرح است:  تشخيص: توانايي فهم موقعيّتي كه شخص مي‌خواهد درآن با ديگران ارتباط ايجاد كند و برآن‌ها نفوذ گذارد.  تطابق: انطباق رفتار خود با ديگران و ساير عواملي كه در وضعيت مورد نظر قرار دارد.  برقراري ارتباط: توانايي ارسال پيام به گونه‌اي كه افرادآن را به راحتي درك كنند و پذيرا باشند.  برقراري ارتباط از روي تمايل: براي تحقّق ارتباطات از روي تمايل بايد به نكات زير توجّه داشت: ? ✅ صداقت درگفتار وكردار با ديگران: به گونه‌اي كه آن‌ها با او آسوده و به او اطمينان و اعتماد داشته باشند. ✅همگامي: از طريق توجّه به آن‌چه كه انجام مي‌دهند. همگامي يعني مداراي با مردم ✅ رهبري: ديگران را همگام با خود كردن، به عبارت ديگر، تلاش در تحت تأثير قرار دادن ديگران، به گونه‌اي كه منجر به پذيرش ديگران شود. ✅انطباق رفتاري: داشتن انعطاف كافي در رفتار خود و همه‌ی منابع در اختيار خود، براي همگام شدن با شخص يا اشخاصي كه با آن در تعامل هستند. شكل‌هاي ارتباط كنش: يك ارتباط يك‌طرفه كه پيامي فرستاده مي‌شود و گيرنده مي‌گيرد. كنش متقابل: هر دو طرف، هم گيرنده هستند و هم فرستنده. كنش متعامل: فرستنده و گيرنده‌ی پيام در تعامل و درك متقابل هستند. وظايف ارتباط ✅ پيوستگي: يكي از وظايف ارتباط، استقرار، بقا و دگرگوني روابط اجتماعي است. ✅ اطّلاعاتي و استدراكي ✅ تأثيرگذاري : جهت تغيير نگرش‌ها، باورها، ارزش‌ها و يا رفتارهاي اشخاص ✅ تصميم‌گيري: ارتباط وظيفه دارد ما را به اخذ يك تصميم درست و اصولي هدايت كند. ✅ تصديق، وظيفه‌ی نهايي ارتباط دربرگيرنده‌ی پذيرش مداوم يك تفكّر، باور، رفتار محصول، تصميم و غيره است. ماهيّت ارتباط ? ارتباط يك‌سويه: بيان كامل واقعيّت كه همان اطّلاع‌رساني است. ? ارتباط دوسويه و ناهم سنگ: همان اقناع علمي است. ? ارتباط دوسويه و هم سنگ: همان تفاهم است. در ارتباطات مهم است كه از حالت جامد به مايع و سپس گاز، حركت و تكامل پيدا كنيم. سدهاي ارتباطي ✅ سدهاي عمومي ارتباطي: پاسخ‌هايي كه اغلب اثر منفي بر ارتباط دارند. ✨اثرات موانع ارتباطي: كاهش عزّت‌نفس ✨ تحريك حالت دفاعي ✨ مقاومت،رنج و يا وابستگي ✨ گوشه‌گيري ✨ احساس شكست و بي‌كفايتي

موانع ارتباطي به طور كل، مسدود كننده‌ی احساس هستند و اگر به طور مكرّر به كارگرفته شود، مي‌تواند به آسيب دایمي رابطه منجر شود. سدهاي خاصّ ارتباطي: قضاوت:

كارل راجرز: اصلي‌ترين سدّ ارتباطي بين فردي، تمايل به قضاوت كردن است. ? انتقاد: ارزيابي منفي از فرد ديگر و اعمال و نگرش‌هاي او ? نام‌گذاري: خوار و خفيف كردن يا دادن يك عنوان كليشه‌اي به طرف مقابل ? تشخيص‌گذاري: تجزيه و تحليل رفتار فرد ديگر ? ستايش همراه با ارزيابي: قضاوت مثبت درباره ی مسئله  ارایه‌ ی راه‌حل‌ ✍ دستوردادن: انجام كاري كه مايليد انجام شود توسّط فرد ديگر. ✍ تهديد: تلاش براي كنترل اعمال و رفتار طرف مقابل از طريق هشدار. ✍ اخلاقي‌سازي: بيان اين نكته كه فرد ديگر چه كاري انجام مي‌دهد. ✍ پرسش‌هاي زياد و يا به اصطلاح پرسشي كه پاسخ‌هاي كوتاه بلي يا خير دارد. ✍ نصيحت يا توصيه: نشان دادن راه‌حلّ مشكل به فرد.

اجتناب از نگراني‌هاي طرف مقابل: ✅ منحرف‌سازي: كنار زدن مشكل فرد ديگر از طريق ايجاد حواس‌پرتي. ✅ بحث منطقي: تلاش براي متقاعد كردن فرد ديگر با توسّل به حقايق يا منطق و بدون در نظر گرفتن عامل هيجان مربوط. ✅ اطمينان‌آفريني: تلاش براي متوقّف كردن هيجان‌هاي منفي طرف مقابل.

موانع ايجاد ارتباط ✅ دستور دادن، جهت دادن، زمان دادن. ✅ اعلام خطر كردن، تذكر دادن، تهديد كردن. ✅ موعظه کردن. ✅ پاسخ‌هاي منطقي، سخنراني، بحث. ✅قضاوت، انتقاد، موافقت نكردن، سرزنش كردن. ✅ اطمينان دادن، دلسوزي كردن،آرامش بخشيدن، پشتيباني كردن. ✅ شوخي كردن، كناركشيدن.

تمرين: به موردي فكر كنيد كه كسي بدون گوش دادن به حرف‌هايتان، به شما راه‌حل نشان داد؛ چه احساسي داشتيد؟   مشكلات عمده‌ی ارتباط

• كلمات براي افراد مختلف، معاني متفاوتي دارد.
• پيام هابه صورت رمز انتقال مي‌يابد و حدس و گمان در درك معاني رمز گوينده نقش دارد.
• پيرامون حول وحوش موضوع صحبت مي‌كند تا اصل موضوع.
• احساسات و كنترل آن‌ها نقش بازنده دارد.
• شنونده به سادگي نسبت به پيام گوينده دچار حواس‌پرتي مي‌شود.
• شنونده پيام‌هارا از طريق فيلترهاي خود عبور مي‌دهد.

فنون ادراكي جهت بهبود رفتار

بيش‌تر اشكالات در ارتباط به دليل نداشتن ادراك و تلقّي درست از شخصيّت طرف مقابل مي‌باشد. شخصيت هر فرد عبارت است از تعبير و تفسير ديگران از رفتارهاي نسبتاً پايدار كه به وسيله‌ی روش‌ها و فنوني مي‌توان اين ويژگي‌ها را شناخت و تجزيه و تحليل كرد و يكي از اين فنون، پنجره‌هاي جووهاري مي‌باشد. به كمك اين مدل مي‌توان تعارضات بين افراد را تجزيه و تحليل كرد و روابط بين انسان‌ها با شخصيت‌هاي مختلف را مورد بررسي قرار داد.

• من باز يا آگاه در منطقه‌ی عمومي: در اين وضعيت، فرد نسبت به خود و هم نسبت به ديگران آگاهي داشته و امكان بروز سوء‌تفاهم بسيار ضعيف و اندك است.
• من ناهشيار در منطقه‌ی كور: در اين وضعيت، فرد نسبت به خود آگاه نيست، امّا سايرين او را مي‌شناسند. از اين رو، چنين فردي ممكن است به صورت ناخودآگاه موجب رنجش سايرين شود. بنابراين، امكان بروز سوء‌تفاهم از سوي فرد وجود دارد.
• من نهفته در منطقه‌ی خصوصي: در اين وضعيت، فرد نسبت به خود،آگاه است امّا در مورد ديگران شناخت ندارد و از اين رو، از سايرين نهفته و پنهان مي‌ماند. او نظارت و احساسات خود را به ديگران بروز نمي‌دهد؛ چون ديگران را نمي‌شناسد. ممكن است رفتاري را مرتكب گردد كه موجب سوء‌تفاهم ديگران شود.
• من نا آگاه در منطقه‌ی ناشناخته: در اين وضعيت امكان بروز تعارض و سوءتفاهم بسيار بالاست؛ زيرا افراد نه نسبت به سايرين شناخت و آگاهي دارند و نه نسبت به خود. از اين رو بروز سوءتفاهم و عدم درك متقابل بالاست.

براي غلبه بر مشكلات حالت 2 و 4 با بهره‌گيري از دو سازوكار يا بازخورد و خودگشودگي مي‌توان شناخت عمومي را افزايش داد.

بازخورد: توسّط ديگران به فرد داده مي‌شود و خود‌گشودگي فرايندي است كه بر اساس آن، فرد اطّلاعات مربوط به خود را به ديگران ارایه مي‌دهد. او در واقع، اسرار خود را افشا مي‌كند. به كارگيري اين دو سازوكار، سوءتفاهم را كاهش و منطقه‌ی عمومي شناخت را افزايش مي‌دهد.