سایر موضوعات
تعریف معنای زندگی
✅برای پیدا کردن معنی و مفهوم برای زندگی چه کنیم؟
پیدا کردن معنی و مفهوم برای زندگی مهم ترین نکته برای پیشبرد بهتر زندگی و یافتن بهترین راه های جهت دستیابی به اهداف است.ناگفته پیداست که زندگی بی‌جهت و بی‌هدف، هیچ است و پوچ. بی دلیل راه پیمودن، چه بسا آزار دهنده و ملال آور باشد. این‌جاست که باید بدانیم با چه هدفی پیش رویم؟
حضرت علی در این باره می فرمایند:
«مَن أَطاعَ اللَه سُبحانَهُ عَزَّ وَ قَوِیَ. »
هر که خداوند سبحان را فرمان‌بری کند عزیز و نیرومند گردد.
?عطّار نيشابوري نیز چنین می گوید:
ار چه موجودي بينديش اي پسر هر كسي دارد غم خويش اي پسر
كرد ايزد مر تو را از نيست هست از براي آن‌كه باشي حق‌پرست
✅ پیدا کردن هدف زندگی
بدون شک، عاقل و حکیم هر کاری انجام می‌دهد، هدفی برای آن در نظر دارد و از آن‌جا که خداوند از همه عالم‌تر و حکیم‌تر است، پس حتماً از آفرینش انسان هدفی داشته و این هدف چیزی نیست که به ذات پاک الهی برگردد؛ بلکه به مخلوقات باز می‌گردد و مایه‌ی کمال خود آن‌هاست. فهم این مطلب، آن هم با اعماق جان، انسان را بر آن می‌دارد که برای رسیدن به کمال، با تمام وجود گام بردارد و شرایط و ضوابط لازم را در نظر بگیرد. خداوند متعال به پیامبر اکرم می گوید :
با کمی دقّت می توان به ارتباط ظریف بین این دو آیه پی‌برد. کسی که می خواهد عبودیّت را مبنا، هدف و سرلوحه‌ی زندگی خود قرار دهد، لاجرم باید برای اقامه‌ی دین خدا به پا خیزد و ثابت‌قدم، تمام همّ و غم خود را در این وادی خرج کند. در نظر حضرت علی(ع) بهترین کار در راه طاعت و بندگی خدا، جهاد با نفس است.
حضرت علی(ع) :
«جاهِد نَفسَکَ علی طاعةِ الله مجاهدةَ العَدو عدوهَ و غالبِها مُغالَبَهَ الضّد ضده! فإن اقوی الناسِ مَن قَویَ علی نفسه. »
در راه اطاعت خدا با نفس خود پیکار کن، همچون کسی که با دشمنش می‌جنگد و بر آن چیره شو همچون چیره آمدن خصم بر خصم؛ زیرا نیرومندترین مردمان کسی است که بر نفس خویش چیره شود.
? و چه زیبا سروده است سنایی:
چه مانی بهر مرداری چو زاغان اندرین پستی قفس بشکن چو طاووسان یکی برپر برین بالا
✅برای رسیدن به اهداف چه مشکلاتی دامن گیر ما می شود؟
به طور طبیعی در حرکت به سوی اهداف، هر کس با مسایل و مشکلاتی مواجه می شود. حال با این مشکلات چه کنیم؟
حضرت علی (ع) می فرمایند:
«مَن اتَّقی اللهَ سُبحانَهُ جَعَلَ لَهُ مِن کُلِّ هَمٍّ فَرَجَاً وَ مِن کُلِّ ضَیقٍ مَخرَجاً.»
هر که از خداوند سبحان بترسد، خداوند برای او از هر اندوهی، گشایشی و از هر تنگی، راه خروجی قرار می‌دهد.
?و امّا عطّار نيشابوري:
به تقوي زندگاني كن كه رستي به جنّت شاد به هردو نشستي
کلیدهای رهایی از مشکلات دو مورد هستند :
تقوى و خدا ترسى
توکّل
تقوى و خدا ترسى موجب خروج انسان از مشكلات و تنگناهاى زندگى و راه رهایی از تمامی بن‌بست‌ها است.
انسان متّقى، خواست خود را در مسير خواست و اراده‌ی خدا قرار مى دهد و چون اراده‌ی الهى بن‌بست ندارد، او نيز به بن بست نخواهد رسيد. در مدیریت بحران‌ها و فتنه‌ها نیز تقوی راه نجات است. شناخت و تشخیص مصالح دنیا و آخرت، بصیرت و معرفت حقیقی، آزادی از اسارت های درونی و بیرونی، درمان بیماری های جسم و روح و پیروزی بر مشکلات، همه، ثمره‌ی تقوی هستند. کلید دوم در مواجهه با مشکلات، توکّل است.
دیدگاه مولای متّقیان نیز این‌گونه است:
«وَ أتَوَکَّلُ عَلَیهِ کافیاً ناصِراً. »
و به او توکّل می‌کنم؛ چون تنها یاور و کفایت‌کننده است.
?فردوسی این حقیقت آشکار را چنین به نظم درآورده است:
زخویشان کسی نیست فریادرس امیدم به پروردگار است و بس
برای تأمین زندگی امروز، تقوا و برای آینده، توکّل لازم است. در اراده و خواست تمام افراد و حكومتها، احتمال شكست و ناكارآمدى و بن بست وجود دارد. تنها امرى كه شكست در آن راه ندارد، خواست و اراده‌ی خداوند است. نکته این‌جاست که معناى توكّل ما و قدرت و اراده‌ی خداوند آن نيست كه انسان به همه‌ی خواستههاى خود مىرسد؛ زيرا تمام امور هستى قانونمند است و حساب و كتاب دارد.
گاه حکمت الهی اقتضا می کند که ما به آن چه می خواهیم، برسیم و گاه مصلحت و مشیّت الهی طور دیگری است. انسانی که در بطن توکّل به امید و اطمینان رسیده است، دیگر به خود اجازه‌ی بی تابی نمی دهد و شادی واقعی را در ایمان به یاری رساندن حتمی خدا می داند.
✅با یکدیگر همکاری کنید:
عدّه ای معتقدند که یک دست صدا ندارد!
حضرت علی (ع) می فرمایند:
«إِذا رَاَیتُمُ الخَیر فَخُذُوا بِهِ وَ اِذا رَاَیتُمُ الشَّرَّ فَاَعرِضُوا عَنهُ. »
اگر خیر و نیکی دیدید، به آن کمک کنید و اگر شرّ و بدی دیدید، از آن بگریزید.
?فردوسي چنین می سراید:
همه دست پاكي و نيكي بريم جهان را به كردار بد نسپريم
براي رشد همه جانبه‌ی خوبي‌ها، بايد زمينه‌ها را آماده ساخت و در راه رسيدن به آن هدف‌ها، تعاون داشت. ما مي‌توانيم به جاي حمايت از قبيله، منطقه، نژاد و زبان، از حق حمايت كنيم و به بِر ( نيكي‌ها) ياري رسانيم. میزان جلب همکاری مردم و کائنات در دست ماست. این ما هستیم که با ارایه‌ی خدمت بیش‌تر به مردم، همکاری آنان را جلب می‌کنیم. از جمله دستاوردهای همکاری در امور شایسته و پسندیده، ایجاد علاقه، تقویت حسّ نوع‌دوستی در افراد، تقویت احساس مسئولیت و رشد و کمال برای جامعه است. مشورت کردن در امور مختلف، آن هم با اهلش در کنار بحث تعاون، زمینه‌ساز بسیاری از مشارکت ها و درنتیجه موفّقیّت‌های فردی و اجتماعی است.
حضرت علی (ع) می فرمایند:
«لا ظَهیرَ کَالمُشاوَرَة »
هیچ پشتیبانی چون مشورت نیست.
?مولوي چنین می سراید:
مشورت ادراك و هوشياري دهد عقل‌ها مرعقل را ياري دهد
فکر انسان همانند بدن نیاز به خوراک دارد. یکی از بهترین خوراک‌ها برای فکر مشورت است؛ چراکه همیشه چیزهایی در این عالم هست که ما نمی‌دانیم و همیشه کسانی هستند که می‌توانند به سؤالات ما پاسخ گویند. با مشورت، جنبه‌های مختلف امور سنجیده می‌شود و در تصمیم‌گیری، بهتر می‌توان عمل کرد؛ حال آن که تصمیم نهایی را باید خود بگیریم. به عبارتی مشورت عین حرف دیگران را اجرا کردن نیست. یأس و ناامیدی، اضطراب و استرس، حزن در مورد گذشته و ترس در مورد آینده ازجمله موانعی است که سنگ راه پیشرفت هر کسی می تواند باشد. سئوال این است که این ترس و ناامیدی را چه کنیم؟
✅چگونه با ترس و نا امیدی مقابله کنیم؟
حضرت علی(ع) می فرمایند:
«لا یَنبَغی لِلعاقِلِ أن یُقیمَ علی الخوفِ إذا وَجَدَ إلی الأمنِ سَبیلاً. »
خردمند را نسزد که چون راه رسیدن به امنیت را بیابد، باز هم ترس پیشه کند.
?فردوسي این گونه می سراید:
چو مهر جهان دار پيوسته شد دل مرد آشفته آهسته شد
کسی که با اقیانوس آشناست، قطره در نظرش ارزشی ندارد و کسی که خورشید را می‌بیند، نسبت به یک شمع بی‌فروغ بی‌اعتناست. انسان در جاده‌ی زندگی فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر می‌گذارد.آفات، آسیب‌ها و خطرات زیادی نیز متوجّه او هست؛ حال چگونه می‌شود سریع‌ترین و مناسب‌ترین راه را برای حرکت در این جاده و پیمودن این سفر انتخاب کرد؟ شاید با داشتن یک راهنمای جامع، همراه داشتن یک راه‌بلد و آماده کردن امکانات و تجهیزات لازم بتوانیم تا حدود زیادی بر این خطرات فایق آییم؛
✅امّا پشتوانه‌ی واقعی و مطمئن کدام است؟
قرآن پاسخ می دهد:
حضرت علی(ع) می فرمایند:
«فَألحِح عَلَیهِ فی المَسألةِ یَفتَح لکَ اَبوابَ الرَّحمةِ. »
در مسألت از خدا، پافشاری کن تا درهای رحمت به رویت گشوده شود.
«مَن ذَکَرَ اللهَ ذَکَرَهُ. »
هر که در یاد خدا باشد، خدا نیز او را یاد کند (همیشه نظر لطف به او دارد).
?مولوي این گونه می سراید:جزتو، پيش كي برآرد بنده، دست؟ هم دعا و هم اجابت از تو است
گفت حق گر فاسقي و اهل صنم چون مرا خواني اجابت‌ها كنم
گفت‌و‌گو با خداوند، كليد رشد و تربيت انسان است. حال اگر دعايي مستجاب نشد، لابد به سود ما نبوده است؛ زيرا خداوند آن‌چه به نفع ما باشد، مستجاب مي‌كند. تأخیر در تأمین درخواست‌های ما نیز به‌طور یقین دارای مصلحت‌هایی است که برای ما مجهول، امّا برای خدای عالم، معلوم است؛ بنابراین در تأخیر هم باید آرامش خود را حفظ و سپاس‌گزاری کنیم. البته یقین قلبی به این که دعا در‌صورتی مستجاب می‌شود که دعاکننده هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و اقدام را ضمیمه‌ی دعای خویش کند، امری مبرهن و آشکار است. لذا با پیوسته دعا کردن، قادر خواهیم بود سرنوشت خود را به بهترین شکل تغییر دهیم.
خداوند باری تعالی، تا آن حد به انسان‌ها شخصيت مي‌بخشد و مقام آن را تا جايي بالا مي‌برد كه مي‌فرمايد: «تو ياد من باش، تا من هم ياد تو باشم.» و امّا اگر در شرایطی قرار گرفتید که حوصله‌ی هیچ کاری را نداشتید، روحیه‌ی خیلی بدی داشتید، ناامید و پریشان بودید، هیچ تکنیک و راه‌حلّی جواب نمی‌داد، هیچ چیز به فکرتان نمی‌رسید و توان انجام هیچ کاری را نداشتید، با توجّه چند بار بگویید: «یا الله»
