چگونه در زندگی تغییر کنیم؟

اکنون که دانستید باید از خود، آغاز کرد، وقت تغییر است. به هستی و کائنات نگاه کنید. خورشید که هر روز با شوق از شرق طلوع می‌کند تا نوید یک روز دیگر را بدهد و بگوید وقت کار و تلاش است. به جریان آب توجّه کنید که چقدر حیات بخش و زیبا است. همین آبی که در جویبارها جریان دارد و سبب زندگی بسیاری از گیاهان و درختان است. گیاهان و درختانی که از ثمره و میوه‌ی آن ها استفاده می‌کنیم. اگر آب که مایه‌ی حیات است، راکد بماند و حرکتی نداشته باشد، بعد از مدّتی بوی تعفّن می‌گیرد و قابل استفاده نیست. انسان نیز مانند آب است. اگرجاری باشد، حرکت کند و تلاش نماید، به بهترین نتیجه‌ها دست پیدا می کند؛ امّا اگر حرکتی نداشته باشد، مانند آب راکد می‌شود.

اگر احساس راکد بودن می‌کنید و از احساس یکنواختی رنج می‌برید، باید شوق حرکت و تغییر را در خودتان به وجود آورید؛ تغییر برای بهتر شدن.               

شاید بسیاری از اوقات تصمیم گرفته‌اید که در زندگیتان تغییرات عمده‌ای به وجود آورید؛ امّا پس از مدّتی، از تلاش دست کشیده‌اید و ناامید شده‌اید و از خود سؤال کرده‌اید که «چرا هر چه تلاش می کنم، به نتیجه نمی‌رسم؟ مشکل از کجاست؟ چرا تغییر نمی‌کنم؟ آیا انگیزه‌ی کافی برای این کار را ندارم؟ آیا مشکل از نوع فکر واحساسم است؟ و……»

 سؤالات مربوط به تغییر:

حتماً شما افراد بسیاری را دیده اید که وقتی برایشان مشکلی پیش می‌آید، عکس‌العمل‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند. به راستی چرا این‌گونه است؟ چرا عدّه‌ای وقتی مشکلی پیش می‌آید، به مقابله باآن می‌پردازند و نهایت سعی و تلاش خود را می‌کنند و با مطالعه و بررسی، به دنبال این هستند که مشکل از کجاست؟ امّا عدّه‌ای دیگر اگر با همین مشکل رو به رو شوند، پس از مدّتی تلاش، مأیوس می‌شوند و موفّق نشدن خود را به گردن دیگران می‌اندازند و یا حواله‌ی قسمت و سرنوشت می‌کنند. اگر شما جزو دسته‌ی اوّل هستید. با ما همراه شوید.

 مهندسی تغییر

چرا تغییر شخصیّت به این اندازه حایز اهمّیّت است که از عنوان مهندسی در این باب استفاده می‌کنند؟

برای پاسخ به این سؤال، ابتدا اندکی واژه‌ی مهندسی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

واژه‌ی مهندسی از هندسه گرفته شده است به معنای اندازه‌گر (می دانیم که هندسه به دقّت فراوان احتیاج دارد) وظایف یک مهندس بدین‌گونه است که باید محدودیت‌های مربوطه را تشخیص دهد تا بتواند به دستاوردهای لازم برسد. مهندس، با درک محدودیت‌ها، شناسه‌ها و مشخّصات حدودی که یک شیء با سامانه می‌تواند در چهارچوب آن ساخته شود را مشخّص کرده و ارایه می‌دهد. از این رو، ملاحظات بسیاری بر کار مهندس تأثیر دارد (با این توضیحات، حسّاسیت موضوع معلوم می‌شود؛ زیرا تغییر شخصیت آدمی کار بسیار دشواری است؛ باید  محدودیت‌ها را دریافت، برای آن هزینه کرد، ملاحظاتی را بر آن انجام داد، عادت‌ها را ترک کرد و … تا تغییر رخ دهد.

 ضرورت تغییر:

اصولاً چه نيازي به تغيير است؟ چرا لازم است تغيير كنيم؟

ما بايد تغيير كنيم؛ زيرا تا تغيير نكنيم، موفّق و سعادتمند نخواهيم بود. ما ناچاريم تغيير كنيم؛ زیرا وضعيت کنونی، ما را راضي نمي‏كند. اگر نياز به تغيير نبود، حتماً از زندگي خود رضايت داشتيم. اصولاً طبيعت، با تغييرات پي در پي و هميشگي خود مي‏خواهد ما ـ به عنوان جزیي از طبيعت ـ تغيير كنيم. در طبيعت شب و روز و فصل‏ها دایماً در حال تحوّل هستند و اين تغيير نه تنها قانون طبيعت است؛ بلكه قانون زندگي است.

اوّلين گام در تغيير هر چيز، دانستن و قبول كردن آن است.

قبول اين واقعيّت كه خودتان انتخاب كرده ‏ايد كه اوضاع چنين باشد. اگر اوضاع بر وفق مراد نيست، شما خود، اين گونه خواسته‏ ايد و با اعمال و افكار نامناسب چنين شرايطي را به سوي خود جذب كرده ‏ايد.

در این مورد، خداوند تبارک و تعالی در قرآن می‌فرماید: «انَّ اللهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حتی یُغَیِّروُ ما بِاَنفُسِهِم» ودر جای دیگربه گونه ای دیگر به این موضوع اشاره دارد که :

این خود شما هستید که سرنوشت و نوع زندگی خود را انتخاب می‌کنید.

و این مطلب که یکی از پایه‌های اساسی جهان‌بینی و جامعه‌شناسی در اسلام است، به ما می‌گوید: مقدّرات شما قبل از هر چیز و هر کس در دست خود شماست و هر گونه تغییر و دگرگونی در خوشبختی و بدبختی اقوام در درجه‌ی اوّل به خود آن‌ها باز‌می‌گردد، شانس و طالع و اقبال و تصادف و تأثیر اوضاع فلکی و مانند این‌ها هیچ کدام پایه ندارد. به عبارت دیگر، این اصل می‌خواهد به شما بگوید هرگونه تغییرات برونی، متکّی به تغییرات درونی ملّت‌ها و افراد است و دیگران تا وقتی که شما نخواهید و به آن‌ها اجازه ندهید، نمی‌توانند اختیار زندگی شما را در دست بگیرند.

تا زماني كه شما بر اين باور باشيد كه كسي يا چيزي از بيرون در حال صدمه زدن به شما است، خودتان را از هر‌گونه قدرتي و براي هر‌گونه اقدام مناسب براي شرايط زندگي خلع مي‏ كنيد.

تغيير زماني ايجاد مي‏ شود كه احساسي را كه نسبت به يك تجربه و يا يك رويداد داريم، عوض كنيم. براي اين كه تغييراتي را به سرعت در خود و زندگي‌تان به وجود آوريد، بايد باور «نمي‏توانيد چيزي را تغيير دهيد» را تبديل كنيد به این که «می‌توانید چیزها را تغییر دهید.» بايد به گونه ‏اي بينديشيد كه الزام تغييرات را احساس كنيد. همچنين بايد بدانيد كه اين تغييرات را خود بايد در خود به وجود آوريد نه ديگران. براي اين كه واقعاً به ايجاد تغيير متعهّد شوید، بهتر است پس از آن كه نوع تغيير را مشخّص كرديد، لزوم ايجاد تغيير را اجتناب‏ ناپذير سازيد. براي اين منظور، مي‏توانيد به دوستي قول دهيد و سوگند ياد كنيد كه حتماً اين تغيير را در خود ايجاد خواهید كرد. در ضمن، مرتّباً به خود يادآوري كنيد كه عدم تغيير چه زيان‌هايي را به شما تحميل مي‏ كند، و در صورت تغيير نكردن چه چيزهايي را از دست مي‏ دهيد.

 تمرين فكري: با خود بينديشيد كه در صورت ايجاد تغيير از چه نتايج لذّت‏ بخشي بهره ‏مند می شويد؟

در اثر تغيير مثبت، نه تنها خودتان شادمان مي‏ شوید؛ بلكه خانواده و دوستان نيز احساس مثبت‏تري نسبت به شما پيدا مي‏ كنند.

 مانعي براي تغيير: آنچه باعث مي شود تغييرات در اغلب افراد جنبه‌ی موقّت داشته باشد، اين است كه جايگزين مناسبي براي آن‌چه در خود تغيير داده ‏اند، ندارند.

راهكار: براي پايداري تغييرات بايد جانشيني پيدا كنيد كه لذّت مشابه رفتار قديمي را نصيب شما كند و به همان اندازه منافع داشته باشد.

انتخاب تغيير: نوع تغيير بايد در زندگيتان هماهنگ باشد. آن را با شور و هيجان انجام و به خود پاداش دهيد.

پشتيبان تغيير: یکی از مواردي كه به تغيير کمک مي‏ كند، تصوير ذهني است.

تصوير ذهني مايه‌ی اصلي شخصيت و رفتار انساني است. با تغيير تصوير ذهني، شخصيت و رفتار انسان تغيير مي‏كند. تفكّر مثبت، به خصوص وقتي كه با تصوير ذهني سازگار باشد، به راستي كه اعجاز مي‏ كند. امّا در صورت ناسازگاري، مادام كه تصوير ذهني تغيير نكرده، كارگر نمي‏ افتد.تصوير قابل تغيير است. تجربه نشان داده براي تغيير تصوير ذهني و شروع زندگي جديد هيچ وقت دير نيست. اگر تغيير عادت، شخصيت يا سبك زندگي انسان، كار بسيار دشواري به نظر می‌رسد، يك علّتش اين است كه به جوانب توجّه داشته‌اید، نه اصل مطلب.

فهميديم كه اعمال، احساسات و رفتار ما نتيجه‌ی تصاوير و باورهاي ماست. تصاوير به شما امكان مي‏دهد تا صفات و طرز‌تلقّي‌هاي جديد را تمرين كنيد. اين كار به این دلیل عملي است كه دستگاه عصبي تفاوت بين تجربه‌ی واقعي و خيال را تميز نمي‏دهد.

دكتر هاري امرسون فوس ديك مي‏گويد: «اگر در چشم ذهن خود، تصوير با‌دوامي را مجسّم كنيد به سويش كشيده خواهيد شد. اگر خود را شكست خورده تصوّر كنيد، پيروزي برايتان غير ممكن مي ‏شود.»

يك زندگي عالي با تصويري در خيال از آن چه مي‏خواهيد باشيد و انجام دهيد، شروع مي‏ شود.

 تمرين عملي:

 هر روز 30 دقيقه با خود خلوت كنيد. با راحتي كامل، خود را آن‌طور كه مي‏خواهيد باشيد، ببينيد.

 تصوّر كنيد در قالب شخصيت مورد نظر، چه احساسي مي‏خواهيد داشته باشيد.

 بعد از آن كه مدّتي تمرين كرديد، با تعجّب متوجّه خواهيد شد كه رفتارتان تغيير كرده است.